--

همان لحظه اول که دیدمش ، احساس کردم باید سانتا ماریا صدایش کنم . نمیدانم چرا ناگهان این اسم به ذهنم خطور کرد . چندی پیش که برای سیاحت به کلیسای سن مارکو رفته بودم ، این اسم را در نیایش مسیحیان شنیدم و همان لحظه تمام صفا و پاکی مریم مقدس ، با این نام به دلم نشست .
اما این اسم و خاطره ، پس از سالیان سال ، کاملا از ذهنم رفته بود تا زمانی که او آمد . این طور نبود که هیچ نسبتی با مریم مقدس ، مادر آن پیامبر مهربانی داشته باشد .بلکه وقتی او را دیدم ناخودآگاه احساس کردم ، هیچ نامی نمیتواند پاکی و صفا و معنویت و زیبایی را یکجا و به این اندازه برای من تداعی کند .
گفتم اجازه می دهید شما را سانتا ماریا صدا کنم ؟
خندید . موهایش صاف و بلند و خرمائی بود . چشم هایش به یک رنگ نمی ماند ، گاهی قهوه ای می شد ، گاهی سبز ، گاهی آبی .بسته به اینکه کجا را نگاه می کرد . دماغی کو چک و خوش ترکیب در بالای لبهای زیبایش
نشسته بود و مژه های خرمائی اش چون چتری از آنهمه زیبایی چشم ها محافظت می کرد .
وقتی که میخندید ، انگار از دهانش ، شکوفه های کوچک یاس می چکید . شفافیت دندان هایش نگاه را بی اختیار، خیره می ساخت .
لباسی لطیف و بلند و آبی پوشیده بود که حریر پیش پایش ، سنگ می نمود .
پیش از این بارها او را در وادی خیال دیده بودم، اما هیچگاه تا این اندازه ، ملموس و به دست آمدنی نبود و هم دوست داشتنی . می آمد ، سر می زد ، آشوبی به پا می کرد و می رفت . یک لحظه هم نمی ماند تا به او بگویم چقدر در جستجویش بوده ام .
گفت : حالا چرا «سانتا ماریا »میان اینهمه اسم ؟
گفتم : نمی دانم .
و در مکثی کوتاه به چشمهایش خیره شدم و ادامه دادم :
« ولی اگر قرار بود آینه ای مقابل آن مریم آسمانی بگذارند در زمین ، بی شک شما تصویر روشن آن اینه می شدید »؟
گفت : خدا کند افقهایت همیشه همین قدر آسمانی بماند . می ماند؟
منتظر جواب نماند . در ساحل شروع کرد به قدم زدن . شاید می خواست من وزش موها و لباس هایش را در باد ببینم .هر قدمی که بر می داشت ، جای پایش سبز می شد و بلافاصله از میان سبزی ، شکوفه های سفید می روئید .
گفتم : من خسته شده ام از اینهمه رنگ و نیرنگ . همیشه دنبال کسی می گشته ام که اینقدر زمینی نباشد .
نیمرخ بر روی تنه ی بریده درختی نشست . نگاهش را بیش از گردش سر و گردن ، گرداند ، آنقدر که دو مردمک در گوشه ی چشمهایش نشست و سفیدی پلک ها که به آبی میزد خودی نمایاند .و گفت :
« تو خودت چقدر آسمانی هستی ؟دلت تا کجا آسمانی است ؟»
چه باید می گفتم ؟ گفتم همین قدر هست که نفسم در زمین می گیرد و زمین تنگی میکند برای دل من .
می خواستم بپرسم شما چطور ؟شما کجایی هستید ؟ از کجا آمده اید ؟
جایی که من نشسته بودم پشت سرم جنگل بود و پیش رویم دریا . فکر کردم شاید از ملتقای جنگل و دریا آمده باشد ، یا از بالای کوه ، از لابلای درخت های بهم پیوسته . جایی که زن های گالشی ناگهان از لای بوته های تمشک ظاهر می شوند . با همیانی آویخته از دوسو و گاهی کودکی بسته بر پشت ... ولی ... او هیچ شباهتی به گالشی ها نداشت . اندام موزون و کشیده ، پوستی به روشنایی یاس و دست هایی که از لطافت به بال می مانست . از دریا هم نمیتوانست آمده باشد . هیچ پری دریایی ، اینقدر به آدمیزاد نمی ماند ، اما ... هیچ آدمیزادی هم نمیتوانست اینقدر به پری شبیه باشد .
گفتم این بلور مال این طرف ها نباید باشد .
خندید .
گفتم:
و این مروارید ها هم .
گفت : چه خوب کارشناس کالاهای منطقه اید ! نکند به تجارت مشغولید .
گفتم : سرمایه مرا به مفت نمی خرند .
گفت : کسی اهل معامله دل نیست. نفروشید .
گفتم : نمی فروشم .
گفت : در معرض فروش هم نگذارید . بار شکستنی در انبار امن تر است .
گفتم : حتی اگر بپوسد ؟
گفت : نمی پوسد . بلور که نمی پوسد .
گفتم : شما که بیش از من خبره جنسید .
خندید .
و عطر دل انگیزی شبیه اقاقیا در فضا پیچید .
گفتم : چه میشد اگر شما همیشه می بودید و همیشه می خندیدید . به گمانم زمین و آسمان از عطر اقاقیا پر می شد .
گفت : لحظه ها را دریابید . همانند ابر می گذرند .
و به آسمان نگاه کرد که تکه ابری سفید از بالای سرمان فاصله می گرفت .
اکنون تمام نجابت آسمان را در نگاهش می شد دید .
گفتم : زیبایی و نجابت چگونه با هم جمع می شود ؟
گفت : این دو از اول با هم بوده اند . عده ای برای اینکه حکومت کنند ، بینشان تفرقه انداخته اند .
پرسیدم : حکومت بر؟
پاسخ داد : هر دو . هم زیبایی و هم نجابت .
گفتم : پس شما متعلق به همان دوره های اولید که این هر دو را با هم دارید ؟
گفت: (شاید به تعارف ) : نگاهتان اینطور می خواهد.
گفتم : نه ، نگاه من فقط شما را معنا میکند .
گفت :  آنچه تو گنجش توَهم میکنی
از توّهم گنج را گم می کنی
گفتم : ...
پیش از اینکه چیزی بگویم ، بلند شد ، گمانم به قصد رفتن و دل من فرو ریخت . دلم را زدم به دریای پیش رو و گفتم :
-اجازه می دهید دوستتان داشته باشم ؟
خندید ، پشت به من ایستاد و خیره به افق گفت :
- چه عاقلانه در طلب عشق گام میزنی ؟!
گفتم : ...
پیش از آنکه چیزی بگویم ، ادامه داد :
-تو مرا برای خودم نمی خواهی ، نیازهایت را در وجود من جستجو میکنی ، خواسته های آرمانی ات را ، مطلوب های دست نیافتنی ات را . یک بار هم با قصه ی ماه جبین به سراغ من آمدی.
چشمهایم سیاهی رفت و ناخواسته نشستم بر روی شنهای ساحل . و اوهم نشست . زانو به زانو و نفس در نفس .
گفتم : ولی ماه جبین واقعیت بود.
گفت : مگر من نیستم؟
گفتم: پس ماه جبین هم شما بودید ؟
گفت : بله و شکیبا هم .
گفتم : پس چرا گذاشتید و رفتید ؟!
گفت : چرا می ماندم با این توصیفاتی که تو در قصه هایت از من می کنی ؟ فقط ظواهر . خط و خال چشم و ابرو که در کوچه و خیابان هم فراوان است .
بی اختیار گفتم : همه شاهدان به صورت . تو به صورت و معانی .
غمی مبهم در چشمهایش نشست . مثل مهی رقیق که فضای جنگل را بپوشاند و گفت :
-پس کجاست آن معانی؟!
نفسم فرو افتاد . انگار که از ته چاه سخن می گفتم ، خودم هم صدایم را به زحمت می شنیدم :
شما بهتر از هر کس میدانید که تصور من خط و خال نیست . هنوز زبانی پیدا نکرده ام برای بیان آن معانی .
با قاطعیتی که از آن لطافت بعید می نمود ، گفت :
پس تا آن زبان را پیدا نکرده ای سراغ من نیا . زمین می زنی مرا با این بیان مادی و توصیفات زمینی ات . حرامم میکنی.
بلند شد .لباس بلندش را در هوا تکاند تا ماسه های ساحل را از لباسش فرو بریزد . با تکان لباس آبی و بلندش ، طوفان بپا شد و ماسه ها از زمین برخاستند و به چشمهای من ریختند .
و از آن پس شد که دیگر من نتوانستم هیچ کس را ببینم ... 
 ..........................................................................

*متنی که مطالعه کردید، رمان «سانتا ماریا»  نوشته سید مهدی شجاعی است که در کتابی به همین نام (سانتا ماریا ) به چاپ رسیده است.

--